ప్రభుత్వ పాఠశాలలకూ టెలిస్కోప్లు: కర్ణాటక మంత్రి బోసురాజు
కర్ణాటక ప్రభుత్వం రాష్ట్రంలోని ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో విద్యార్థులలో ఖగోళ శాస్త్రం పట్ల ఆసక్తిని, వైజ్ఞానిక దృక్పథాన్ని పెంచేందుకు చారిత్రాత్మక నిర్ణయం తీసుకుంది. ఇప్పటికే కేఆర్ఈఐఎస్ రెసిడెన్షియల్ పాఠశాలల్లో విజయవంతంగా అమలు చేస్తున్న టెలిస్కోప్ పంపిణీ పథకాన్ని రాష్ట్రంలోని ప్రభుత్వ పాఠశాలలకు కూడా విస్తరించడానికి సన్నాహాలు చేస్తోంది. ఈ విషయాన్ని ఆ రాష్ట్ర సైన్స్ & టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి ఎన్ ఎస్ బోసురాజు గురువారం ప్రకటించారు.
రాబోయే బడ్జెట్ సమావేశంలో ఈ పథకాన్ని విస్తరించడం కోసం అవసరమైన అదనపు నిధుల ప్రతిపాదనను ముఖ్యమంత్రి ముందు ఉంచుతామని మంత్రి బోసురాజు తెలిపారు. జ్ఞానం, ఆవిష్కరణలతో నడిచే ఈ యుగంలో విద్యార్థుల్లో వైజ్ఞానిక ఆలోచనలను, హేతుబద్ధమైన ఆలోచనను పరిశోధనాసక్తిని పెంపొందించడం ఈ పథకం ప్రధాన లక్ష్యం. సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం ఇప్పటికే కర్ణాటక రెసిడెన్షియల్ ఎడ్యుకేషనల్ ఇన్స్టిట్యూషన్స్ సొసైటీ) సంస్థల్లో ఈ ప్రాజెక్ట్ను విజయవంతంగా అమలు చేసింది.
ఈ పథకం కింద 833 రెసిడెన్షియల్ పాఠశాలలు, పీయూ కళాశాలలకు ఒక్కొక్క టెలిస్కోప్ను మొత్తం 3 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో అందించారు. దేశంలో మరే ఇతర ప్రభుత్వ విభాగం కూడా ఇంత పెద్ద ఎత్తున ఈ కార్యక్రమాన్ని అమలు చేయలేదని మంత్రి తెలిపారు. మొత్తం ఖగోళ శాస్త్రం ఆధారిత అభ్యాసాన్ని రాష్ట్రవ్యాప్తంగా బలోపేతం చేయాలనే ప్రభుత్వ సంకల్పంలో భాగంగానే ఈ విస్తరణ ప్రణాళికను రూపొందించారు.
ఉపాధ్యాయులకు ప్రత్యేక శిక్షణ
టెలిస్కోప్లను అందించడంతో పాటు, వాటిని సమర్థవంతంగా ఉపయోగించేలా చూడటంపై ప్రభుత్వం దృష్టి సారించింది. జవహర్లాల్ నెహ్రూ ప్లానిటోరియంలో కేఆర్ఈఐఎస్ పాఠశాలల ఉపాధ్యాయుల కోసం టెలిస్కోప్ నిర్వహణపై శిక్షణ కార్యక్రమాన్ని మంత్రి ప్రారంభించారు. ఉపాధ్యాయులు టెలిస్కోప్లను సరిగ్గా ఆపరేట్ చేయడం, నిర్వహించడం, ఖగోళ శాస్త్రాన్ని తరగతి గది అభ్యాసంలో అనుసంధానించడం నేర్చుకోవడానికి ఈ శిక్షణ ఇస్తున్నారు. ఈ వర్క్షాప్ విద్యార్థులలో ఖగోళ శాస్త్రం పట్ల మరింత లోతైన ఆసక్తిని పెంచుతుందని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది.
2026 ఖగోళ క్యాలెండర్ ఆవిష్కరణ
ఈ సందర్భంగా మంత్రి బోసురాజు, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ రూపొందించిన 2026 ఖగోళ క్యాలెండర్ను కూడా ఆవిష్కరించారు. ఈ క్యాలెండర్ ఉపాధ్యాయులకు ఒక మార్గదర్శిగా ఉపయోగపడుతుంది. పాఠశాలల్లోని టెలిస్కోప్లను ఉపయోగించి ప్రతినెలా సంభవించే ఖగోళ సంఘటనల గురించి విద్యార్థులకు వివరంగా వివరించడానికి ఈ క్యాలెండర్ సహాయపడుతుంది. మొత్తం మీద ఈ విస్తృత ప్రణాళిక విద్యారంగంలో ఒక కొత్త అధ్యాయానికి నాంది పలికి, రాష్ట్రంలోని లక్షలాది మంది విద్యార్థులకు వినూత్నమైన అభ్యాస అవకాశాలను అందించనుంది.
కర్ణాటక ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించిన ఈ టెలిస్కోప్ పంపిణీ పథకం ముఖ్యంగా గ్రామీణ, పేద విద్యార్థులకు ఒక గొప్ప వరం. ఈ పథకం వల్ల విద్యార్థులకు కేవలం చదువు మాత్రమే కాకుండా, జీవితాన్ని మార్చే అనుభవాలు లభిస్తాయి. ఇప్పటివరకు పుస్తకాలలో చూసిన చందమామ, గ్రహాలు, నక్షత్రాలను తమ పాఠశాలల్లోని టెలిస్కోప్తో నేరుగా చూసే అవకాశం లభిస్తుంది. దీనివల్ల విద్యార్థుల్లో "ఇది ఎందుకు జరుగుతుంది?" అనే ప్రశ్నించే తత్వం, శాస్త్రీయ ఆలోచన పెరుగుతాయి. టెలిస్కోప్ను సెట్ చేయడం, ఫోకస్ చేయడం ద్వారా వారికి ప్రాక్టికల్ సైన్స్ నేర్చుకునే అవకాశం దొరుకుతుంది. రాత్రిపూట పాఠశాలల్లో ప్రత్యేక తరగతులు ఏర్పాటు చేసి చంద్రగ్రహణాలు, ఉల్కావర్షాలను చూపించడం వల్ల ఖగోళ శాస్త్రంపై వారికి శాశ్వత ఆసక్తి పెరుగుతుంది. ముఖ్యంగా ఖరీదైన టెలిస్కోప్లు కొనలేని పేద విద్యార్థులకు కూడా ప్రైవేట్ పాఠశాల పిల్లలతో సమానంగా శాస్త్రవేత్తలు లేదా ఇస్రో వంటి సంస్థల్లో పనిచేయాలనే కలలు కనే అవకాశం లభిస్తుంది.
తెలుగు రాష్ట్రాల్లో..
కర్ణాటకలో ఉన్నంత భారీస్థాయిలో ప్రభుత్వ పాఠశాలలన్నిటికీ టెలిస్కోప్లను పంపిణీ చేసే పథకం తెలుగు రాష్ట్రాలైన ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణలో ప్రస్తుతం అమలులో లేదు. అయినప్పటికీ, తెలంగాణ రాష్ట్రం ఈ దిశగా ప్రయత్నాలు చేస్తోంది. ఉదాహరణకు తెలంగాణలోని నిర్మల్ జిల్లాలో కొన్ని ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో ఆస్ట్రానమీ ల్యాబ్లు (ఖగోళ శాస్త్ర ప్రయోగశాలలు) ఏర్పాటు చేశారు. ఈ ల్యాబ్లలో హై-రిజల్యూషన్ టెలిస్కోప్లు, వర్చువల్ రియాలిటీ హెడ్సెట్లను ఉపయోగించి విద్యార్థులకు అంతరిక్ష శాస్త్రం బోధిస్తున్నారు. ఇది పైలట్ ప్రాజెక్ట్గా ఉన్నప్పటికీ, రాష్ట్రవ్యాప్తంగా విస్తరించే అవకాశం ఉంది. ఆంధ్రప్రదేశ్లో మాత్రం టెలిస్కోప్ పంపిణీకి సంబంధించిన ప్రత్యేక పథకాలు లేవు, కానీ ప్రపంచ బ్యాంకు సహాయంతో సైన్స్ ల్యాబ్లను మెరుగుపరిచే, శాస్త్రీయ విద్యను బలోపేతం చేసే కార్యక్రమాలు జరుగుతున్నాయి. తెలుగు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు కూడా ఈ ఆస్ట్రానమీ ల్యాబ్లు, టెలిస్కోప్ పంపిణీ పథకాలను పెద్ద ఎత్తున ప్రవేశపెడితే గ్రామీణ విద్యార్థులకు ఎంతో ప్రయోజనం ఉంటుంది.